maar er zijn van die dagen

dat het koud is en regent

of de zon de hele dag door heel hard schijnt

dat ik om bij een GR te komen 20 km asfalt loop langs een saaie weg, niet eens zo druk maar waar de auto’s heel hard rijden, en waar het kiezen is tussen ongemakkelijk lopen in de berm en de voeten pijn doen op het harde asfalt

dat het brood op is en er geen bakker in het eerste dorpje van de dag, dat er niemand te zien is om water aan te vragen en dat ik dan blij ben met een bron met eau non-potable dat volgens de beschrijving heel potable moet zijn geweest want vruchtbaarheid bevorderend, waar ik dan een potent ontbijt mee maak dankzij het expeditie-ontbijt dat Frank me nog gegegeven had

dat het gehoopte restaurantje dicht is,

maar er zijn ook dagen met onverwachte bakkertjes, heerlijke plat du jour van 4 gangen incl wijn voor maar 12 euro, mensen die je binnen nodigen en koffie en eten aanbieden, mensen die bij de vraag om water een fles bronwater meegeven

dagen met heel veel bos en onverharde paden, waar reeen opduiken en andere dieren

waar eekhoorntjesbrood en bosaardbijtjes te vinden zijn

met afwisseling van bos en open veld waar de buizerds zich laten zien en horen, alleen of met z’n twee

Het was nog frisjes toen ik richting Neuilly reed. Druk sms-send met Mark, die me meldde dat het hem niet zou lukken op tijd in Neuilly aan te komen. Tussen hem en het huisje van Nirdosh lagen nog 40 kilimeters te wachten op overbrugging. Ik moet zeggen, het heeft wel wat om op zondagavond tegen twaalven in een onbekend frans dorpje een hotel met bloemetjesbehang binnen te lopen voor een rendez vous met je eigen vent. Die dan al de hele avond zit te wachten op je komst. Vooral dat laatste is een niet te onderschatten meerwaarde van zo’n ontmoeting.

Nadat de vent heroverd was, ben ik doorgereden naar Neuilly en Sancerre, er was een sleutel, er was hout om te stoken, en sowieso bestaat er geen beter huisje dan Nirdosh’ nederzetting om een rustdag te houden -voor Mark- en een aankomstdag -voor mij-.

Deze dag werd het weer mooier en mooier en toen we woensdagochtend vertrokken was de lucht stralend blauw. In een mum van tijd betraden we het Sancerre gebied. Roald, thuis, had de Sancerre aangekondigd als een asperge wijntje, maar ik moet hem toch bij de eerstvolgende ontmoeting laten weten dat dit etiket de wijn geen recht doet. In het Sancerre gebied wordt met veel mensen hard en vrolijk gewerkt aan de wijnvelden. Overal ‘vonden’ we witte autootjes naast de velden. En overal waren barretjes waar we iets konden drinken. Maar de les is snel geleerd: een wijntje – Sancerre om drie uur ‘s middags in de warmte is natuurlijk een slecht idee maar een heerlijke smaak. We bleven die nacht in Saturn bij Sancerre.

Deze pelgrim kijkt gelukkig voetbal. (Ik zou willen zeggen tegen iedereen die in een huisje in Frankrijk zit en die een rennende man voorbij ziet komen met op zijn hoofd een hoedje en een  zonnebril en op zijn rug een grote rugzak…Mocht het toevallig rond de tijd zijn dat Nederland gaat spelen, wees zo lief en open uw deuren , het enige wat deze pelgrim behoeft is het zien van de voetbalwedstrijd NL tegen… – diverse mogelijkheden nog te gaan – .) Mark zegt: Het lijkt misschien rennen maar  is toch ook een kwestie van timen, zoals de kroeg binnewandelen net op het moment dat Sneijder het enige doelpunt tegen Japan maakt

Van Sancerre via het Pouilly Fumé gebied langs de Loire afgezakt naar Charité.

Een heel mooi plaatsje aan de Loire met een rustige camping -met tv-. De kerk van Charité is een puzzel waarin alle eeuwen steeds weer aangebouwd en afgebrand en toegedekt en volgestopt is…maar de mensen in Charité zijn echt erg aardig. -We vermoedden dat enige ondeugende Charité monniken hun zaad hebben verspreid in het stadje door de eeuwen heen.-  De belangstelling  werd wat heen en weer geslingerd tussen het voetbal en de kerk. Ik persoonlijk vind het een mooi evenwicht, brood en spelen. Maar dat zal bij het plaatsje horen en het beviel ons er zo goed dat we een rustdag genomen hebben.

Op naar Néver. En dat was een lange dag. Niet alleen het verlaten van de Loire, van de weelderige wijnstreken, maar ook het weer werd voor ons lopers beslist niet makkelijker. Het was inmiddels tot 32 graden overdag. ieder bosje is een geluk dat je toevalt. Nu viel ons qua bos veel geluk toe. Dwars door de bossen liepen we op paden waar niet alleen wij als lopers, maar ook een koppel met 4 schrikachtige paarden op reis waren. En een stuk of wat crossmotoren. Dus.

De paden werden drukker en omdat we de G3 volgden, ofwel het Santiago pad gingen we er maar van uit dat er veel verschillende manieren zijn in het pelgrimeren naar Santiago. Een van de manieren, op meerdere plaatsen aangekondigd, is het lopen met een of twee ezels.

Een oude droom van Mark. Er is iets voor te zeggen, als je verstoft en bezweet met je rugzak door echt heel warme velden loopt. En toch is het wonder dat je met je eigen benen zo ver kan komen, dat je gewoon door de deur uit te lopen en bezig te blijven met lopen je na 6 weken zomaar 1000 kom verder weg brengen geweldig. Wat ik nu ook heb meegemaakt en mooi vind, is de belangstelling van veel mensen voor de tocht. Meerdere mensen vragen of Mark op weg is naar Santiago. Het antwoord is meestal een ‘ongeveer zoiets’ en in sommige gevallen specifieker. Maar de belangstelling is echt gemeend en dat moet wel goed doen. Er is respect en dat is mooi.

In Never ligt de Heilige Bernadette van Lourdes opgebaard, en die moesten we zien. Ook deze zondag was het kiezen tussen werelds vermaak en het Echte Werk: voor ons hotel werd al in alle vroegte de markt opgebouwd. Een enorme Koninginnedag markt. Nirdosh zou ons een dag komen vergezellen en gedurende het wachten op haar komst hebben we dus toch nog wat leuke koopjes kunnen doen -ik ben naar huis gereden met een schoolklas-landkaart van Frankrijk in de auto. Een mooi aandenken voor later- .

Nirdosh kwam, en we togen naar Bernadette. Vanaf 1928 ligt haar lichaam opgebaard in de kerk. In een soort sneeuwwitje-kist van glas. Meerder malen is de Heilige Bernadette de Lourdes begraven en weer opgegraven en steeds kwam zij weer ongeschonden te voor schijn. Er was veel belangstelling voor haar. Nirdosh en ik -toch kijkers van beroep- zetten al onze ogen op scherp en zouden het liefst dat heel erg mooie fijne gezicht aangeraakt hebben. Toch voelde onze bijna wetenschappelijke nieuwsgierigheid niet helemaal terecht in deze context van devotie: hier kan niet getwijfeld worden. Voor de gelovige medemens was er geen enkele twijfel over de echtheid. Ik wil daar graag nog eens met Frank over praten. Voor Mark lijkt dat niet de wezenlijke vraag. Hij noemde deze heilige toch wel een brave versie maar haalde blijmoedig ook hier een stempel op zijn tocht.

afscheidsfoto met Nirdosh tussen Francis en Mark in

In de warmte liep hij verder langs kanalen, op naar de volgende Madonna. Met pijn in mijn hart weer afscheid genomen, met steeds weer een aantal vragen die bij me opkomen ‘drink je wel genoeg water’ ‘doe je wel voorzichtig’ ‘blijf groentes eten’…..allemaal nutteloze goedbedoelde zinnen, die wel duidelijk maken waarom er vroeger geen vrouwen mee mochten op de pelgrimstochten…

Alhoewel ik geregeld gasten ontvang loop ik grote delen van mijn tocht alleen

en maak ik regelmatig een foto van mezelf :

eerste dag

eerste Gasthaus

internet café

grosser bioladen

eerste rotsen

Jodokus Brunnen vlakbij St Jost Madonna

regen

mezelf zien tijdens lopen

onverwacht lekker eten in kasteel-restaurant Rittersdorf

verdriet

stoere bink

bos bij fontainebleau

bij de menhir van het kruis van St Jacques

bij een veld met geestverruimende bloemen

Uit een telefoontje met mijn lief begreep ik dat meer mensen mijn blog volgen dan ik zelf had gedacht. Vandaar nu aan ieder die meeleest een hartelijke groet van bij de koffie in Orleans, beetje of we effe samen een bakkie doen.

Daarnaast ben ik zo vrij geweest om een kaarsje op te steken voor alle volgers van het blog, dus ook voor overtuigde atheisten zoals Frank en mijn vader. Zie het maar als oud taalgebruik om goede wensen kenbaar te maken.

Het kaarsje is opgestoken bij de Notre-Dame des Miracles, die al meer dan 14 eeuwen wordt aanbeden in Orleans. Zij staat bekend om de vele wonderen die zij verricht heeft, dus voor de overtuigde gelovigen onder jullie, als er vandaag of morgen een klein mirakel plaatsvindt in je leven dan weet je dat je de Notre-Dame de Miracles de Orleans kunt bedanken.

Orleans is trouwens een fijne stad; prettig centrum en vooral aardige en open mensen; man stopt om lift te geven, twee blink blink binken stoppen hun blink-auto om te vragen vanwaar ik wel gewandeld kom en geven volle complimenten voor mijn tocht, vrouw van theater Tete noir denkt mee waar te overnachten en zo door..

en nog een groet

44 dagen heb ik erover gedaan naar Chartres te lopen, mooi getal zegt mijn lief, heb je t erom gedaan?, nee dat heb ik niet, maar ben wel de laatste dagen meer bezig geweest met het doel dan met de weg,

niet zoals op het steen bij St Jost in de Eiffel, de pelgrimsgedachte dat de weg het doel is, maar kilometers maken, doorstappen, op weg naar Chartres, mijn belangrijkste doel nu.

Een samenballing van energie, van gedachten, gevoelens, emoties, allemaal rond het thema van het kind dat zich aankondigde maar toch niet kwam. Het begon in Chartres meer dan 10 jaar geleden. Voor die tijd wist ik niet van die diepe wens, van vader worden, een gezin stichten met mijn lief, wij samen en nog een wezen dat zich bij ons aan zou sluiten. Voor ik de wens had was het leven anders en sinds duidelijk is dat de wens niet in vervulling gaat heb ik op die plek slechts te rouwen. Maar rouwen ken ik niet, weet ik niet, behalve lopen dan.

het labyrinth van Chartres

Ik stap de kathedraal binnen, ik loop naar waar ik nog weet dat het labyrinth is, ga zitten op de stoelen, mijn rugzak naast me. Emoties ben ik wel gewend, die mogen gewoon de vrije loop, maar zo’n gevoel dat ik in een labyrinth gevangen zit, en de uitweg niet vinden kan, dat is veel moeilijker te dragen. De stoelenrijen staan op het labyrinth, het is ook moeilijk te zien van waaruit ik zit, hoe het loopt. Ik sta op naar het begin en begin met mijn ogen het labyrinth door te lopen, tussen stoelen door, eromheen, langs mensen die op keerpunten zitten om uiteindelijk in het midden uit te komen. Het gevoel van gevangen zitten is weg, hoe eenvoudig kan het zijn.

Ik loop naar de zwarte Madonna van Chartres, en steek kaarsen op, voor iedere ontmoeting een. Ik ga ze na in gedachten en zit daar op een bankje. Kaarsen vlak bij me. Ik heb een goed gesprek met haar, met mezelf. Ik val tot rust.

Bezoek de volgende dag de crypte met de Notre-Dame-De Sous-Terre. Crypte betekent verborgen, ze is daarmee de Vrouwe die in de aarde verborgen is. Aansluitend op de rondleiding volgt een mis. Bij het hoogtepunt van de mis, het zegenen van brood en wijn, krijgt de priester een kriebelhoest. Hoestend en kuchend werkt hij zich door de teksten heen. Ik kan niet anders dan het grappig vinden. Het lijkt wel alsof de Vrouwe van onder de grond de priester een beetje in z’n keel aan het kietelen is. Dat kan ze met haar ogen dicht.

om een idee te geven hoe snel of langzaam dat gaat, de laatste anderhalve dag:

eerste keer Chartres op bord

dat was op zaterdag 12 juni 16 uur,

nog even flink doorgewandeld die avond, en bij een buurtfeestje in een dorpje kreeg ik naast heerlijke vruchtenpunch de bemoedigende opmerking dat Chartres op een kleine 20 km lag

zondag 13 juni 10.30 uur

zo’n 5 km eerder zag ik al een torentje, maar toen wist ik nog niet dat het de kathedraal was

10.40 uur

nog even pauze met slok water en stuk brood

lijkt nog steeds even ver

11.25 uur

11.35 uur

12.10 uur

12.25 uur

12.45 uur

12.55 uur

13.10 uur

13.20 uur

nog even een snel kopje koffie, en dan

13.40 uur

Toen ik mijn lief vertelde dat ik nog niet wist of ik door Zuid-Parijs of nog zuidelijker, langs Fontainebleau naar Chartres zou lopen vroeg ze “Hoe bepaal je je route dan?” Dat is niet in een zin te vatten maar van grof naar fijn gaat het ongeveer zo:

Allereerst heb ik de zwarte Madonna kerken gekozen waar ik graag langs wilde zoals Keuelen, Chartres, Rocamadour en Montserrat. Vervolgens heb ik gekeken welke andere zwarte Madonna kerkjes er min of meer op de route lagen en daarbij heb ik ook gekeken welke landschappelijke gebieden me interessant leken om doorheen te lopen. Zo wilde ik graag door de Eiffel lopen. Ik wilde vooral voorkomen dat ik voor een stuk dezelfde route zou lopen als van mijn eerdere pelgrimage naar Assisi. Daarnaast vroeg ik me af hoe de Eiffel zou zijn als wandelgebied. Nou erg goed kan ik nu zeggen. Mooier en prettiger dan de Ardennen. Meer loofbossen, meer horecavoorzieningen in de kleine dorpjes,

kerkjes en kapelletjes die gewoon open zijn, een aantal goed geoutilleerde jeugdherbergen, uitstekende bewegwijzerde wandelpaden, kortom een waar paradijs voor de moderne pelgrim.

Daarbij is pelgrimeren onderdeel van de cultuur daar, niet allleen naar Compostella, maar ook plaatselijk. Ze staan met een groep van 40/50 man te zingen op het kruispunt in het bos. Daar mag je dan doorheen wandelen, toegezongen door een haag van plaatselijke pelgrims. Ook liep ik een paar dagen iets vooruit op een groep van meer dan 100 pelgrims op weg naar Trier. Toen ik in stromende regen een cafe binnen stapte vroeg de waardin of ik al vooruitgelopen was. Ik wist meteen wat ze bedoelde want al twee keer eerder had ik gehoord over de 100 pelgrims. Er stonden koffie, broodjes en een stel enorme taarten klaar. er kon gelukkig een puntje af voor een solo-pelgrim. Maar goed ik dwaal af, de route bepalen; Wat ik ook nog gedaan heb vanuit huis is een mooie pas uitzoeken om van frankrijk Spanje in te lopen, lekker hoog, met aan de Spaanse kant de zwarte Madonna van Nuria. Verder heeft mevrouw Ella Rozett me in een mailuitwisseling aangeraden langs de Madonna van Lord te lopen.

Tot zover de grove routebepaling. Tussen grof en fijn is het turen op kaarten van 1 op 100.000, 1 op 75.000 of 1 op 50.000.  Op de kaarten zoek ik mogelijke routes voor een paar dagen. Ik probeer in te schatten via welke routes ik fijn/ mooi wandel terwijl ik toch ook wel kilometers maak in de richting van mijn volgende doel. Soms is er een stuk Grande Randonné waar ik gebruik van kan maken of zie ik andere aantrekkelijke wegen. Ik leg bewust niet  teveel vast hoe ik ga lopen. Ik wil ruimte overhouden voor het toeval, een ingeving, een tip van iemand onderweg. De in een eerdere blog vertelde tip van Hervé van het Zwarte Madonna-kerkje is zo’n voorbeeld, en ook op de tweede avond van mijn tocht in nederland kreeg ik zo’n tip.

Gera, de vrouw van Toin bij wie ik logeerde vertelde me over de Vrouwe van Frieswijk, waar ik vervolgens langs gelopen ben.

Andere tips zijn simpelweg in welk dorp een bakker is. Niet alle tips zijn even bruikbaar, regel 8 van mijn pelgrimstocht zegt open te staan voor aanwijzingen onderweg, maar dat  ik  wel te proeven heb of de tip past binnen de tocht.  Zo krijg ik aan bevelingen een kasteel of het oude deel van de stad te bezoeken, of zelfs mijn route te verleggen via Avignon. Dat soort tips passen niet binnen mijn tocht en het is van groot belang dat ik zelf de richtingbepaler ben, ook al luister ik goed naar aanwijzingen van anderen.

Op het fijnste niveau, speelt het compas een rol, zeker als er geen GR markering is of ik geen gedetailleerde kaart heb. Als ik het ook daarmee niet weet, of ik twijfel tussen de ene of de andere weg dan volg ik de vogels. Een roofvogel die even cirkelt en een bepaalde kant opvliegt.  Waarschijnlijk beeld ik me in dat ze me de weg te wijzen, maar ik heb er veel plezier in op dat soort momenten de vogels te volgen.

Route: van Buzancy naar Epernay
Tijdelijke pelgrim: Frank Groenhuis
Technische details: ca. 120km in vier dagen (31 mei t/m 4 juni 2010)

Wie is dat eigenlijk, die Frank Groenhuis?

Klimvriend Frank aan het koken

Mark omschrijft hem terecht als ‘klimvriend’. Na een alpine cursus in 2008 zijn beide mannen regelmatig gezamenlijk op pad geweest. Eigenlijk altijd met een sportklimgebied of de Alpen als bestemming. Soms een paar dagen, soms langer. Ondanks behoorlijke verschillen in karakter en belangstelling is er toch sprake van een duidelijk klik tussen de heren. Het was natuurlijk wel de vraag of deze klik bestand was tegen uitgestrektheid van het Noord-Franse platteland.

Hoe is de tocht verlopen?
Het geheel kende een kil en regenachtig begin en een zomers einde. Ergens in de Franse Ardennen ligt het dorpje Buzancy. Hier troffen de pelgrim en zijn gast elkaar op zondagavond. Het regende pijpenstelen. Het weerzien, de door Mark geregelde huisjes en de door Frank meegebrachte Grappa maakten er toch aangename avond van.

Dag twee kende veel bos en asfalt en bracht de wandelaars naar het stadje Vouziers.

Bier en schaken in Vouziers

De verschillen in karakter tussen de heren kwam hier tot uiting tijdens de voor hen gebruikelijk schaakpartij: een voorsprong van een pion, door de gast verbeten bevochten, zorgde voor de ondergang op het bord met 64 velden van de zorgeloze, altruïstische pelgrim. Het bier en eten smaakte echter uitstekend. Ook de slaapplaats, in een in die streken inmiddels zeldzaam bosje, een uurtje lopen van Vouziers voldeed aan de normen van het wildkamperen.

Een zeldzaam bosje biedt een prachtig kampeerplek

Het aloude gezegde ‘dinsdag, asfaltdag’ bleek ook in Frankrijk van toepassing te zijn. Natuurlijk werd er taart gegeten om de eerste pelgrimsmaand te vieren maar het hoogtepunt van de dag was een zeer smakelijke maaltijd bij een Duits oorlogskerkhof (WOI) terwijl er op nog geen 20 meter afstand een aantal kraaien met behulp van een jachtgeweer naar de kraaienhemel werden gestuurd. Aan de vriendelijke verzoeken van de reizigers om hun tentjes een nachtje in een van de onmetelijke achtertuinen/weilanden van het dorpje Aussonce te mogen opzetten werd geen gehoor gegeven. Analyse achteraf lijkt aan te geven dat de boomlange gestalte en de dreigende uitstraling van de gast de doorslaggevende factor hierbij waren. Het kan niet gelegen hebben aan het vriendelijke voorkomen van de Monserat-ganger. Wederom wildkamperen dus!

Kamperen in de achtertuin in Aussonce

Woensdag leidde het pad, in dit geval een oude Romeinse weg, naar Reims. Het weer was gekanteld, de zon begon duidelijk de overhand te krijgen. Reims, met zijn prachtige kathedraal, bood de randoneurs een prachtige slaapplek in een soort jeugdherberg, koud bier en mosselen.

Middeleeuws wonder of symbool van uitbuiting?: kathedraal van Reims

En ook hier het verschil in wereldbeleving tussen gastheer en meeloper: waar de eerste in het Gotische huis van de bisschop zoals gebruikelijk een kaars opstak om vrienden en naasten te steunen weigerde de meeloper botweg in dergelijke rituelen mee te gaan!

De laatste wandeldag liepen de klimvrienden Reims en haar agglomeratie uit, langs wijngaarden (champagne!), door een zich over kilometers uitstrekkend woud, wederom wijngaarden (champagne!), dorpjes, en tenslotte een lange entree naar Epernay. Uiteraard dronken de heren hier bier, koud bier, ondanks de overdadige presence van dat andere koolzuurhoudende vocht. Dit laatste gezamenlijke stukje tocht werd afgesloten met een rijkelijk overgoten maaltijd op een terras in de stad

Op de ochtend van de vijfde dag is de tijdelijke meereiziger per trein en liftend afgereisd naar Buzancy. De pelgrim gaat voort.

Kunnen er nog lessen uit de wandeling van de eerste week van juni worden getrokken?
Mark doet op zijn website een aantal mededelingen over het karakter van de tocht. Misschien ten overvloede een aantal aanvullingen:
– de zelfgevangen geroosterde forel aan het einde van een lange dag is eigenlijk een blikje sardientjes,
– oud brood van eergisteren is in Frankrijk echt oud brood,
– de brander functioneert prima, neem als gast wel aanmaakblokjes mee,
– twee plastik wijnglaasjes (HEMA) maken het leven van een pelgrim een stuk aangenamer,
– de pelgrim heeft een vreemde, haast mytische aantrekkingskracht op vrouwen die de 70 ruimschoots zijn gepasseerd. Alles willen ze weten van zijn tocht en zijn motief. En hij vertelt het ze ook!

Conclusie
Dit stuk van Mark’s pelgrimage had veel in zich: regen, zon, saaie stukken, prachtige stukken, compacte dorpen en steden, (zeer) uitgestrekte velden en akkers. Maar vooral kameraadschap en vriendschap. Bedankt pelgrim!

Klimvrienden