Een jaar geleden ging ik op pad,

om een heel eind te lopen en, al lopend, een heleboel zwarte Madonna’s te bezoeken.

Het heeft me veel gebracht, meer dan ik had durven hopen:

• nog meer liefde voor het lopen

• verdiepte vriendschappen met vrienden die met me meegewandeld of meegeleefd hebben

• mooie ontmoetingen met mensen die ik niet eerder kende; mensen die me in mijn hart geraakt hebben

• prachtige ontmoetingen met dieren

• een innerlijke vrede met het gegeven in mijn leven dat mijn lief en ik geen kind op deze wereld groot brengen

• een gevoeld contact met het wezen dat bij ons had willen komen, en dat wij graag bij ons hadden willen laten komen, daarmee ook vrede met het feit dat ze wel/niet/wel/niet/wel uiteindelijk niet gekomen is

• een andere zielegesteldheid; lichter, opener of gevoeliger, ik durf niet met zekerheid te zeggen wat, maar wel dat

• ontlading en oplading bij vele van de Zwarte Madonnabeelden of bij de Zwarte Madonna plekken

• een ander verstaan van de Zwarte Madonna:

Zij waakt over de

poort tussen

deze en andere

werelden. Ze

geeft en neemt

leven. Ze kan

ook boodschappen

doorgeven van

de ene naar de

andere zijde, ook

van jezelf voor

jezelf, noem het

je onbewuste of

dat wat je jezelf

toe zou wensen

van de andere

kant. Zo is ze

voor mij.

Een inspiratie en informatiedag rondom afscheid en rouw, met speciale aandacht voor kinderen. Vriendin en buurvrouw Annerie is uitvaartondernemer en initieerde deze dag. Zij vroeg Francis om een paar van haar mooie schilderijen om ook kunst een onderdeel te laten zijn van deze dag. F besloot om een object te maken, iets speciaal voor deze gelegenheid, in de grote kerk. Ze vroeg mij mee te denken en te bouwen. We waren het snel eens over het basisidee, iets met veren, een schommel. F ging natuurlijk over de esthetiek, het moest een licht object worden, hoog smal, hemels, een soort poort, een hele fijne schommel, een klein zitje, kleiner dan gewoon bij schommels, maar wel met drie van die plankjes. Ik mocht me met de constructie bezig houden, ben geen superbouwer maar kon wel hulp vragen bij vriend Harm, die zowel theoretisch als praktisch technisch onderlegd is. F riep de hulp in van vriendin Marlijn, voor alle monnikenwerk, Marlijn is kunstzinnig therapeute en begeleid ook mensen bij rouw.

Francis en Marlijn in het atelier aan het werk met veren en ander fijn wit spul.

Het object tijdens de dag, de kunstenares zelf links in het licht.

Voor mij was het fijn om met dit project bezig te zijn, het voelt verbonden met mijn voettocht langs de Madonna’s. Tijdens de tocht ben ik veel bezig geweest met het kind wiens vader ik graag had willen worden, het kind dat niet in mijn leven kwam. Gaandeweg kwam ze mij steeds dichterbij, of ik haar. Dag in dag uit lopen, buiten zijn in de natuur maakte ruimte voor een manier van denken, voelen, beleven; vol van contact met een wezen dat zich aan de andere kant bevindt. Dat heeft goed gedaan en helpen verwerken. Na een paar maanden thuis, het gewone leven, ingevuld met werk en huis en andere contacten leek het of ze weer verder weg was. Ik weet inmiddels dat dat niet aan haar ligt maar aan mij; de wijze waarop ik ruimte heb of schep. En het bezig zijn met een kunstproject als dit schept ruimte.

aan het eind van de dag, voor het afbreken, nog even schommelen

Vorige week heb ik per toeval mijn Maria-bedevaarts zoektocht voortgezet. Mijn lief wilde werk van Janpeter Muilwijk zien, waarvoor we naar galerie Jacoba Wijk reden in Wehe den Hoorn. De tomtom leidde ons over boerenstraatwegen en door dorpjes in het noord groningse landschap.Terwijl we door zo’n dorpje reden zag ik in een flits een kerkdeur open staan. “Daar wil ik naar binnen”, dacht ik en zei ik, maar we reden eerst door naar de galerie die maar 5 kilometer daarvandaan lag. Er was niet veel werk te zien van Janpeter Muilwijk, maar wat er hing was prachtig.

Een van de werken op het tentoonstellingslijstje heette ‘zwarte madonna’, dus wij gingen alle zalen nog een keer langs. Helaas, het hing er niet meer. Het was de laatste dag van de tentoonstelling. De ‘zwarte madonna’ was meegegeven aan klanten, op zicht, en waarschijnlijk verkocht. Wel liet de galeriehoudster ons zien hoe het beeld eruitziet, dit is een internetpagina waar het op te vinden is.

Blij dat we mooi werk hadden gezien en teleurgesteld dat we de ‘zwarte madonna’ niet hadden gezien reden we terug. Voor ik er erg in had was ik alweer langs het kerkje gereden, omkeren dus, want ik wilde perse even kijken. De deur was nog steeds open en bij binnenkomst was meteen duidelijk dat we een katholiek huis binnenstapten. Een veelheid aan beelden en versieringen; een in het oog springend beeld van Maria, met veel goud boven en achter haar;

daarnaast verschillende Christus-afbeeldingen, een paar minder bekende heiligen en een beeld van St Anna met Maria als klein meisje.

Volgens zwarte Madonna specialist Ean Begg hoort St Anne een beetje bij de Zwarte madonna’s; op heel veel plaatsen waar een zwarte Madonna te zien is ook een beeld van St Anne te vinden, wat ik met eigen ogen heb mogen zien in zuid- en midden Frankrijk en Catalonie. De Madonna in dit kerkje is echter verre van zwart. Ze doet denken aan de ietwat kitsche Madonna-beelden die je in zuid-Spanje tegenkomt en dat is niet vreemd want het beeld is gemaakt door een beeldhouwer uit Andalusie (Miguel Bejarano Moreno). Wel vreemd is het om zo’n beeld tegen te komen in noord Nederland. Ook vreemd is het feit dat het kerkje in een paar jaar tijd een heus bedevaartoord geworden is. Op deze plek staat vanaf de 13e eeuw een (katholieke) kerk, maar het huidige bouwwerk dateert van 1858, deed dienst als nederlands hervormde kerk en is pas sinds 2001 in katholieke handen.

Het lijkt erop dat het dramatische en barokke beeld van Onze-Lieve-Vrouwe van de besloten tuin de bedevaart heeft doen ontstaan. Haar gezicht is bedroefd en ze heeft tranen op haar wangen. Ze heeft een schone witte zakdoek in de hand, die door pelgrims is meegebracht, door de kluisbroeder in haar hand gelegd en weer meegegeven aan de volgende pelgrim die een witte zakdoek komt brengen. Op deze wijze vragen de pelgrims steun aan deze vrouwelijke middelaarster tot God en vertrouwen ze haar hun pijn en zorgen toe. Het boekje* over de kluis- en bedevaartkapel Onze-Lieve Vrouwe van de besloten tuin verhaalt dat in eerste instantie vooral Spanjaarden en Zuid-Amerikanen op bedevaart kwamen, maar dat dat zich al snel uitbreidde, en dat daarbij opvalt “dat het aantal bedroefde vaders en moeders groot is.” De thema’s waar het dan om gaat zijn een kind verliezen, ernstige ziekte of andere zware problemen. In dit opzicht hoort dit bedevaartsoord heel erg bij de vele zwarte Madonna’s die ik op mijn wandeltocht bezocht heb. Het past ook helemaal bij mijn voorbije pelgrimstocht dat ik hier graag een kijkje wilde nemen, en dat we, eenmaal binnen, een kaarsje opstaken voor het kind dat we graag hadden gekregen. Het kerkje, en vooral het beeld van de huilende Madonna van de besloten tuin nodigt daar toe uit. Vanuit die ervaring is het weer helemaal niet vreemd dat hier misschien wel het jongste bedevaartsoord van Nederland is  ontstaan.

internet-deur-naar-Onze-Lieve-Vrouwe-van-de-besloten-tuin

* Kluis- en bedevaartkapel Onze-Lieve Vrouwe van de besloten tuin Warfhuizen, Schnell/Steiner (ISBN 978-3-7954-6797-5)

“Ga je ver, zo op deze manier?” vraagt de man tegenover me. We zijn de enigen op het terras, het enige cafe in een wijde omtrek. Het is een uur of 9 in de ochtend.

“Ja, ver” antwoord ik.

“Waarheen dan?”

“Montserrat bij Barcelona”

“En waar vandaan?”

“Vanuit Nederland”

Een complimenteuse “oef”, een monsterende blik;

“En wat maakt dat je deze uitdaging opzoekt, als ik dat vragen mag?”

“Om te zoeken naar een stuk van mijn ziel dat ik kwijtgeraakt ben.”

Een begrijpende blik, woorden van erkenning of herkenning, dat is me door mijn beperkte kennis van de Franse taal niet duidelijk. Even later vertelt hij hoe hij zijn broer verloor toen die 20 en hij 19 was, autoongeluk met verloofde en twee vrienden, allen dood. Hij vertelt hoe hij daarna 20 jaar van zijn leven en zijn gezondheid verkloot heeft. Aan het eind van zijn verhaal praat hij over de onmogelijkheid het verleden te veranderen, maar dat als hij het over zou kunnen doen hij …. Ik ga in op wat hij open laat en vraag hem “als je één ding anders kon doen, wat zou dat dan zijn?”

“Daar moet ik even over reflecteren” zegt hij en hij besteld voor ons allebei nog een kop koffie.

In zijn ogen zijn er veel antwoorden mogelijk, omdat er veel keuzemomenten zijn. Eén mogelijk antwoord is om onmiddelijk na de emotionele klap een goede therapeut te zoeken en er veel over te praten,  maar in essentie gaat het volgens hem om twee mogelijkheden; leven of sterven.

Ik vertel hem over hoe ik niet wist dat ik vader wilde worden, hoe het me overkwam dat ik dacht dat ik vader zou worden, over het wakker gemaakte verlangen, en jaren later het besef dat het niet meer zou gaan gebeuren. Ik vertel ook over mijn gedachten dat er een andere kant is, de kant waar een ziel verblijft voordat ie naar dit leven komt, de kant waar een ziel heen gaat als ie dit leven verlaat. Over dat in mijn verhaal een ziel, een meisje in mijn beleving, verschillende pogingen heeft gedaan om aan deze kant te komen, specifiek bij mijn lief en mij. Dat het niet gelukt is, waar natuurlijk verdriet bij hoort, maar dat ik op een gegeven moment besefte dat ik me verbonden heb met zij die niet de oversteek niet kon maken en dat een deel van me niet hier wil zijn maar daar, bij haar aan de andere kant.

“Dat is precies wat ik bedoel met de keuze tussen leven of sterven” zegt de man tegenover me. We wisselen nog meer woorden over leven of sterven, over de mogelijkheid van een onbewuste maar ook bewuste keuze om naar de andere kant te gaan. Hij monstert me nog eens en zegt dan “Blijf maar hier, aan deze kant, er is hier nog zoveel te leven, als het eenmaal je tijd is en je gaat naar die andere kant, dan heb je daar zeeen van tijd, alle tijd van de wereld, maar hier aan deze kant heb je maar beperkte tijd, het leven hier is uniek en bovendien als je eenmaal daar bent kun je niet meer terug.”

Het raakt me wat hij zegt, hoe hij het zegt. Ik besef dat mijn tocht ook daar om te doen is; om dat deel van me dat daar wil zijn, aan de andere kant, uit te nodigen weer volop het leven hier te leven, aan deze kant.

“Kom , ik ga je wat laten zien, iets bijzonders”, zegt hij  “en als je tijd hebt, blijf dan bij me eten.”

“Ik heb alle tijd van de wereld” antwoord ik.

We stappen in zijn auto en rijden de weg die ik liep een stukje terug, over het riviertje en dan naar links een veldweg op. We stappen uit bij een prachtige plek, een oude watermolen die boven het riviertje staat. Het woord destination was al verschillende keren gevallen, en als ik Alban, want zo heet hij, bij zijn molen zie dan zie ik een man op zijn plek.

Hij had me al verteld hoe hij na zijn wakker worden is gaan lopen, zoeken. Hij had me ook al verteld dat hij klaar was met zoeken, wat ik niet helemaal begreep. Nu versta ik het veel meer; voor Alban, is deze plek het paradijs op aarde. Toen hij de molen vond , al meer dan 30 jaar ongebruikt, heeft hij de eigenaren opgezocht, ver weg, en nu is het zijn huis. We kijken samen onder de molen, lopen eromheen, klauteren onderdoor en kijken binnen naar het grote radarwerk van de oude graanmolen. De molen slaapt maar het is een bouwsel vol geschiedenis met een eigen ziel en het riviertje eronder zit vol leven.

We gaan samen vissen onder de molen, waar het water naar beneden valt. Ik vertel dat ik met stok, draad en haakje heb proberen vissen, maar niks heb gevangen. Als beginner moet ik de eerste beginselen van vissen nog leren. Om te beginnen hoe je een hengel met een katrolletje bedient en dat mais een geschikt aas is, en dat het haakje er gewoon uit mag of zefs moet steken. Binnen 1 minuut nadat mijn haakje met mais in het water ligt heb ik beet. Ik krijg aanwijzingen hoe ik de draad moet laten vieren en weer binnenhalen. Alban neemt een paar keer over en doet voor. uiteindelijk krijgen we de flinke karper in het net, hijsen we hem naar boven, en nadat Alban me toont hoe je het haakje makkelijk uit de mond van de karper losmaakt mag ik de karper overzettten aan de andere kant, de bovenkant. Dit is Alban’s systeem van een vistrap. De vissen kunnen zelf niet via de stijle waterval naar boven, naar beneden wel, als ze de durf hebben te vallen. Nu kunnen ze toch naar boven, via de vistrap van Alban, maar daarvoor moeten ze zich wel laten vangen. Een paar minuten na de eerste vangst heeft Alban beet en nu doe ik het net en bedient hij de hengel. Weer wordt een forse karper overgezet naar het water boven.

Als de rust is weergekeerd besef ik dat ik vergeten ben een foto te maken. “Geeft niets” zegt Alban, “we vangen zometeen nog een veel grotere. Na een tijdje gaat hij de maaltijd verzorgen en ik blijf nog een tijdje vissen, maar ik vang niks meer.

Na de maaltijd staat Alban erop me terug te brengen naar de bar zodat ik op precies dezelfde plek mijn weg kan vervolgen. Daar bij de bar kan ik links of rechts en dat is de laatste vraag van Alban, ga je links of rechts? Ik ga rechts, groet en vervolg mijn pad. Alban rijdt terug naar zijn watermolen, ik wandel door en heb een hele dag om te overdenken dat het mooi is dat ik iemand heb ontmoet die zijn plek, zijn destination gevonden heeft.

Trouwe volgers van mijn blog hebben gelezen dat mijn schoonzus Lilian een dagje heeft meegelopen op mijn pad. En de goede verstaander van dat bericht heeft begrepen dat mijn broer Erwin heet. Ik moest een dagje op ze wachten om ze ‘s avonds in Affieux te treffen. In die tussentijd werd ik heel gastvrij ontvangen door Wies en Vincent en vooral door Vincent gastronomisch verzorgd.

Wies en Vincent.

Thank you! Vincent for the delicious duck, beef and lam.

De uitgebreide familie aan tafel, die gespierde man daar is niet mijn broer Erwin maar Jan, de man van Petra, zus van mijn schoonzus Lilian.

Hier Erwin en Lilian met hun oudste Tomas, die wilde voor het slapen gaan de koeien nog begroeten.

Ik vond het een prachtig beeld, mijn broer samen met vrouw en kind in de avondzon.

De foto’s drukken ook in schoonheid uit wat ik mij gewenst had, met mijn lief samen. Zo’n familiekern van vader, moeder, kind. En net als bij veel anderen wordt ook bij mij de plek van mijn gemis geraakt als ik mijn oudere broer Erwin of mijn jongere broer Koen zie in hun rol als vader. Misschien is het omdat het ook gaat over het doorgeven van de eigen familielijn, of wat klinischer de eigen genen. En dan is dat van je eigen broers het meeste dichtbij, wij delen immers een boel genen. Het is daarom ook wel mooi om mijn broer met zijn gezin te treffen op deze tocht, omdat het een belangrijk thema is voor me, waar ik juist op deze tocht ruimte voor heb willen maken, voor wat er mogelijk te verwerken is, voor wat een plek kan krijgen en hoe het door mag werken in mijn leven. Als ik mijn vriend en pelgrimsgast Jaap goed heb verstaan is gaat de pijnplek nooit helemaal helen, iets ik al begon te vermoeden.

En nu bij mijn broer bij zijn vakantiehuis schrijnt het af en toe, maar ook vind ik het mooi om hem te zien als vader, dan denk ik “dat doe je goed broer”.

Een dag later loop ik met mijn schoonzus samen op.  Ik heb nog nooit zo lang 1 op 1 met haar gepraat. Het was fijn om te kunnen praten en ook fijn om haar te bedanken, hoe zeg ik dat, voor de uitnodigende wijze waarop ze mij in hun gezin toelaat, vanaf heel vroeg mijn neefje en nichtje vast mogen houden. Ik kan niet uitleggen hoe dat werkt, maar dat doet goed.

“Ken jij iemand die Groen Links Meppel zou willen versterken?” vroeg ik Jan de Groot van Natuurwinkel Meppel nog niet zo lang geleden. “Nee, dat geloof ik niet. Of is het wat voor jou Mark?”. En van het één kwam het ander.
Mark en ik ontdekten meer gemeen te hebben dan engagement voor Groen Links. Eerst bleken we beiden ZZP-er, toen bleken onze echtgenotes elkaar te kennen. En toen we elkaar over andere dingen gingen spreken hoorde ik dat Mark een pelgrimstocht ging maken langs Zwarte Madonna’s. Als onderdeel van de verwerking van zijn ongewenste kinderloosheid. Een omstandigheid die we delen. En dat Mark daarbij mensen die dat willen uitnodigt een stukje samen te lopen. Dat lijkt me een bijzondere ervaring.

Als mijn agenda ruimte heeft is Mark al in Zuid Frankrijk aangeland. Het is zo, de ene voet voor de ander en dat lang genoeg brengt je overal. Maar als ik al die afstand langs mijn treinraampje zie vliegen krijg ik er nog meer respect voor dan bij het bekijken van de kaart.
Ik zie tamelijk vlak boerenland, afwisselend met maïs, koren en zonnebloemen. En ik weet dat als ik me bij Mark voeg de bergen vlak bij zijn. Ik hou erg van de bergen, maar het is ook wel spannend. Normaal fiets ik er, zou mijn rug de bepakking goed kunnen dragen?

TGV wordt sneltrein, wordt boemel en tenslotte een taxi vanaf Issoire naar Montaigut le Blanc. Ik sta afscheid te nemen van een taxigenote als er een kale tanige man in een slobbershirt me komt verwelkomen. De start van 3 mooie dagen samen wandelen, praten, zwijgen, eten en tent delen.
Mark maakt er werk van om zijn gasten te ontvangen. Het bier ligt koel te wachten, en hij heeft een mooie route uitgestippeld. Het is voor mij nieuw om met bepakking een meerdaagse tocht te lopen en krijg een keurige opbouw in zwaarte voorgeschoteld.
Waarschijnlijk is samen een route afleggen de mooiste manier om met elkaar in gesprek te zijn. We wisselen persoonlijke gesprekken af met eenvoudige observaties en stukken zwijgen. In de loop van de 3 dagen leren we veel over elkaars leven.
De eerste dag merk ik gelijk hoe vanzelfsprekend Mark zich hier beweegt. In Farge is het kerkje dat hij wel van binnen zou willen zien op slot. Terwijl ik op de stoep wacht wandelt Mark het dorpje in, en komt 10 minuten later ontspannen babbelend terug met een vrouw die de kerk opent, het betreurt dat haar man net weg is want die kan veel meer vertellen, en ons tot slot een verfrissing aanbiedt. Weer ‘en route’ vertelt Mark dat dit een aardig beeld is van dergelijke situaties onderweg.
We heuvelen verder door de Auvergne en ik krijg uitleg over de verschillende kazen. De hedendaagse pelgrim hoeft zich de geneugten des levens niet te ontzeggen.
In St. Nectaire is het zondagsmarkt. Na een bezoek aan de kerk genieten we de lunch tegen de muur daarvan met worstjes van de braderie, oud brood, meloen met gerookte ham (die sinds Clermont Ferrand in Mark’s rugzak zit) en kersen toe.
Maar misschien wordt de lengte van deze etappe niet alleen bepaald door onzekerheid over mijn draagvermogen, maar ook door de noodzaak tijdig een camping te bereiken met in de omgeving een goede gelegenheid voor ‘le match’. We komen op een camping met niet alleen een groot scherm, maar ook nog aan een meer. Mijn zwembroek ligt thuis, maar geen nood, Mark leent mij zijn pasgewassen shorts, die met een riem aardig om mijn middel blijft hangen en we spoelen met een duik het zweet van de dag af.
Ondanks de enthousiaste support van de serveerster van het campingrestaurant zien we Nederland in de verlenging onderuit gaan. Terecht volgens Mark, die – waar ik amper namen van de Nederlandse spelers kan opnoemen – moeiteloos weet te melden welke Spanjaard waarin uitblinkt. Ook hier vertoont de pelgrim verrassend wereldse trekjes.

De volgende dag is de lucht iets betrokken, later zullen we zelfs een klein buitje krijgen. We zetten onze wandeling en onze gesprekken voort. In de verte worden hoge bergen zichtbaar, Mark vertelt dat we daar overheen gaan lopen. Ik merk hoe lastig ik het vind om afstanden in te schatten, normaal fiets ik, en dan weet ik goed hoe ver die bergen zijn. Maar lopend? Het lijkt mij erg ver.
In de klim naar Vassivière staat in elke bocht een kruis met een tekst uit het Nieuwe Testament. Eerst dacht Mark dat het een statieënweg was, maar het lukt niet om een lijn in de teksten te ontdekken. Bovendien zegt Mark “maakt dit geen deel uit van mijn pelgrimage”. Het maakt indruk dat hij zo helder het onderscheid voelt.
Het bezoek aan het kerkje van Vassivière is bijzonder. We zijn een tijdje binnen, en Mark is in gesprek met de Zwarte Madonna en zichzelf als een in het wit geklede priester start met het opdragen van een mis. In een repeterend ritme wordt de Madonna om gebed en zegen gevraagd. De priester bidt, een paar gelovigen achter ons antwoorden. Deze entourage, het gedeelde thema van ongewenste kinderloosheid en Mark’s pelgrimage hierover maken het een ontroerende ervaring.
De vrouw die blijkbaar de huishoudelijke leiding heeft bij het kerkje wijst ons een prachtig kampeerplekje in een kom bij een naastgelegen kapelletje. Terwijl wij een potje koken op Mark zijn houtfornuisje eten onze echtgenotes ook samen en stemmen sms-berichten af.

De volgende morgen is de bewolking helemaal weg, we ontwaken in een heldere frisse ochtendlucht. Mooie omstandigheden voor een tocht over de bergen.
Deze dag heeft ons samenzijn een ander karakter. We genieten volop van het schitterende landschap. Weidse vergezichten over het dal beneden ons en de weg die voor of achter ons ligt. Dubbel genieten voor mij, omdat ik bij het lopen geheel geen hinder voel van de bepakking.
Het is stevig klimmen over een open landschap naar de Col de la Couhay. Onderweg kunnen we in de diepte het kerkje van Vassivière zien liggen. Een stier houdt ons scherp in de gaten als we een foto van het kerkje willen maken. Pas als hij merkt dat we niet meer van zins zijn ontspant hij.
Mijn ervaring is trekken per fiets, van het trekken te voet heeft Mark meer kaas gegeten. Omdat we voor de omweg kiezen hebben we niet genoeg water mee kunnen nemen. Met een keramisch filter worden de inmiddels lege flessen vanuit een bergstroompje weer gevuld, en kunnen we verder. Onderweg was Mark al attent geweest op de hoogte waar nog stromend water te vinden was. En vooraf had hij de route op de kaart goed voorbereid op stroompjes die in deze tijd zeker water zouden bevatten. Op de fiets zul je dat in Europa niet snel hoeven doen.
We lopen eigenlijk in een wijde boog om Mont Dore heen, waardoor we tussen een paar passen door steeds lang op ongeveer gelijke hoogte kunnen blijven. Op het eerste deel van de dag schiet er plots een ree over ons pad. Verderop wordt het nog mooier. Als een rondcirkelende roofvogel uit de verte ineens recht op ons toe vliegt zien we het een adelaar is! Hij vliegt redelijk vlak over en blijft in de buurt rondvliegen. Meer voegen zich erbij, en op een goed moment tellen we 8 rondcirkelende adelaars. Ze zijn inmiddels wel weer behoorlijk ver weg, maar in hun vlucht is nog het koninklijke gemak te zien waarmee ze zich laten dragen. [Mark: voor als één van je foto’s van de adelaar(s) gelukt is heb ik nog een mooi plekje bewaard om die toe te voegen!]

Mark zegt: ‘Hier is een van de adelaars, en die ree in jouw verhaal was in mijn beleving een chamoix, zo’n berggeit en volgens dat Franse stel was het een vrouwtje.
Het was een lange wandeldag en pas tegen zessen als we Mont Dore binnenlopen. Bij het station wacht ons een vervelende verrassing: de bus die ik morgenochtend naar Clermont Ferrand wilde nemen gaat niet vanwege de nationale feestdag op 14 juli. De enige manier om daar nog te komen is over 1,5 uur een taxi nemen naar Laqueuille om van daar door te reizen. In plaats van een afsluitende avond en nog een overnachting in de tent pakken we nog een biertje en wisselen de spullen uit die ik voor Mark meenam, en die hij mij mee terug wil geven.

Een wat abrupt einde van 3 bijzondere dagen. Met deze pelgrimage en de uitnodiging aan mensen een stuk(je) mee te lopen schenkt Mark zichzelf en die omgeving een bijzondere ervaring. Ik voel me dankbaar hierin te mogen delen.

44 dagen heb ik erover gedaan naar Chartres te lopen, mooi getal zegt mijn lief, heb je t erom gedaan?, nee dat heb ik niet, maar ben wel de laatste dagen meer bezig geweest met het doel dan met de weg,

niet zoals op het steen bij St Jost in de Eiffel, de pelgrimsgedachte dat de weg het doel is, maar kilometers maken, doorstappen, op weg naar Chartres, mijn belangrijkste doel nu.

Een samenballing van energie, van gedachten, gevoelens, emoties, allemaal rond het thema van het kind dat zich aankondigde maar toch niet kwam. Het begon in Chartres meer dan 10 jaar geleden. Voor die tijd wist ik niet van die diepe wens, van vader worden, een gezin stichten met mijn lief, wij samen en nog een wezen dat zich bij ons aan zou sluiten. Voor ik de wens had was het leven anders en sinds duidelijk is dat de wens niet in vervulling gaat heb ik op die plek slechts te rouwen. Maar rouwen ken ik niet, weet ik niet, behalve lopen dan.

het labyrinth van Chartres

Ik stap de kathedraal binnen, ik loop naar waar ik nog weet dat het labyrinth is, ga zitten op de stoelen, mijn rugzak naast me. Emoties ben ik wel gewend, die mogen gewoon de vrije loop, maar zo’n gevoel dat ik in een labyrinth gevangen zit, en de uitweg niet vinden kan, dat is veel moeilijker te dragen. De stoelenrijen staan op het labyrinth, het is ook moeilijk te zien van waaruit ik zit, hoe het loopt. Ik sta op naar het begin en begin met mijn ogen het labyrinth door te lopen, tussen stoelen door, eromheen, langs mensen die op keerpunten zitten om uiteindelijk in het midden uit te komen. Het gevoel van gevangen zitten is weg, hoe eenvoudig kan het zijn.

Ik loop naar de zwarte Madonna van Chartres, en steek kaarsen op, voor iedere ontmoeting een. Ik ga ze na in gedachten en zit daar op een bankje. Kaarsen vlak bij me. Ik heb een goed gesprek met haar, met mezelf. Ik val tot rust.

Bezoek de volgende dag de crypte met de Notre-Dame-De Sous-Terre. Crypte betekent verborgen, ze is daarmee de Vrouwe die in de aarde verborgen is. Aansluitend op de rondleiding volgt een mis. Bij het hoogtepunt van de mis, het zegenen van brood en wijn, krijgt de priester een kriebelhoest. Hoestend en kuchend werkt hij zich door de teksten heen. Ik kan niet anders dan het grappig vinden. Het lijkt wel alsof de Vrouwe van onder de grond de priester een beetje in z’n keel aan het kietelen is. Dat kan ze met haar ogen dicht.