Wat heb ik genoten.

Al die

aankomsten

begroetingen

ontmoetingen

verhalen

en omhelzingen.

Al het

koken

vuur stoken

eten

klinken

luisteren

en vertellen.

Na het grote feest ben ik in twee dagen naar de  basiliek van Walcourt gelopen waar de Notre Dame de Walcourt huist.

Een lopen vol herinneringen, flarden, beelden, momenten.

Wat een rijkdom. Wat een ongelooflijk geschenk dat al die dierbare mensen mee gingen met dat gekke plan van mij. 50 jaar verjaarsfeestje. Workshop pelgrimeren. Rond n kampvuur in de Ardennen.

Bij de Vierge Noir de Walcourt steek ik een noveenkaars op. Als dank voor het geweldige vieren met elkaar. Als dank aan alle pelgrimsgasten die er waren en die het feest mede hebben vormgegeven. En als dank aan diegenen die er om verschillende redenen niet maar in hart en gedachten wel bij waren. Zo’n noveenkaars blijft wel 9 dagen branden. Dat is bijna net zo lang als mijn pelgrimstocht nog duurt.

Ik loop nu verder. Ik groet en dank jullie allemaal en draag jullie graag nog met me mee.

Lieve pelgrimsgroet, Mark

Toen mij lief voor haar werk naar Brugge ging wilde ik graag mee. Brugge stond in het lijstje met Zwarte Madonna’s dat ik voor vorig jaar gemaakt had. Brugge is een stadje met veel prachtige oude panden zoals deze:

Verder stikt het er van de toeristen maar als je buiten de toeristische paden gaat (op weg naar de Zwarte Vrouwe van Brugge) vind je ook stille plekjes.

Mijn lief kwam echter niet om toeristische plaatjes te schieten. Zij wilde Vlaamse Primitieven in het echt zien. Dat zijn geen hooligans van Club Brugge of aanhangers vann het Vlaams blok. De Vlaamse Primitieven is een stroming in de schilderkunst. Ze wordt wel als het begin van de (Noordelijke) Renaissance gezien, maar ook als het prachtige slotstuk van de middeleeuwen. De thematiek is grotendeels religieus;

Al deze werken zijn te zien in het Groeningemuseum in Brugge.

Een van de mooiste werken is die van Rogier Van der Weyden waarin apostel Lucas een tekening maakt van Maria met kind.

In de middeleeuwse verhalen is de kennis hoe Maria er uit zou hebben gezien terug te voeren op tekeningen, schilderijen of beeldhouwwerken van de hand van Lucas. Ook sommige Zwarte Madonna beeldjes worden in de overlevering direct aan Lucas toegeschreven.

Op weg naar de Zwarte Madonna zagen we deze nog:

Dit beeldje was te zien op een van de fraaie plekjes in Brugge

Onze Lieve Vrouwe van Regula. Naar een Spaanse beeltenis Moeder Gods.

Wat opvalt is het donkere gelaat van de Moeder en het lichte bijna witte gelaat van het kind.

Voor mijn werk moet ik regelmatig in het centrum van ‘s Hertogenbosch zijn. Meestal spoed ik me na een lange dag snel naar de trein, maar laatst was ik rond het middaguur al klaar met mijn klus en wandelde ik naar de St Jan. Om In de kathedraal is in een kapel de Zoete Lieve Vrouw van Den Bosch te vinden.

Een enorme bloemenpracht en heel veel kaarsen aan haar voeten. Het beeld is in de 13e eeuw gemaakt en werd vanaf de late middeleeuwen vereerd in Den Bosch. Na verovering van de stad door de protestanten wordt ze naar Brussel gebracht waar ze meer dan tweehonderd jaar blijft. Inmiddels is ze alweer 150 jaar terug in Den Bosch. Ik loop verder de kathedraal door om te kijken naar beelden van andere heiligen en in de hoop een onbekend Zwart Madonnabeeld te treffen.

Achter een hek staat dit beeld van Sint Barbara met een enorm zwaard in haar ene hand en een toren in haar andere.

Daar achter op een meter op vijf/zes achter het hek zie ik een donker beeld, het lijkt een Pietà.

Ik vraag de dames van de informatie wat ze weten over de Pietà, maar ze zeggen niets te weten van een Pietà in de Kathedraal. Een van hen loopt mee, ziet het beeld en meent er ook een Pietà in te zien. Ze vertelt dat dit deel van de kerk door verbouwingen lange tijd uit het zicht was en bovendien bevindt ze zich in een gesloten gedeelte. De sleutelhouder wordt erbij gehaald. Van dichtbij is er geen twijfel meer, een donkerbruine houtgesneden Pietà. Ik maak in het halfdonker een foto met mijn telefoon. Even later blijkt er toch nog iemand rond te lopen die wel degelijk wist van deze Pietà. Hij vertelt dat het beeld in de 16e eeuw gemaakt is en uit welk hout het is gesneden, maar dat ben ik al weer vergeten.

Notre Dame de Rocamadour, 24 juli 2010, oeroud lijkt dit beeld, alsof al die smeekbedes door de eeuwen heen haar gezicht hebben doen verweren

tussen Puylaroque en La Magdelaine, 27 juli 2010

Clay statue made by Alban the Sage, inspired by neolithic female images, 29 juli 2010

Zeker geen Zwarte Madonna, maar let op de wereldbol en de slang waarop zij staat, Toulouse 31 juli 2010

Notre Dame de la Daurade, Toulouse, 31 juli 2010, in de kerk wordt verteld dat dit de oudste Maria-vereringsplek van Frankrijk is. Concurrentie komt van plaatsen als Chartres en Rocamadour waar, net als hier de Madonna de plaats ingenomen heeft van pré-Christelijke voorgangsters. Daurade is een soort vis maar kan ook wijzen op goud. De Vrouwe heeft een wisselende garderobe die wordt verzorgd door bekende modeontwerpers. Mijn smaak is het niet.

Notre Dame de la Taur, 2 augustus 2010, de Madonna van de stier. In de verhalen over de Zwarte Madonna’s speelt de stier vaak een rol bij het terugvinden van  verloren of verborgen Madonna’s. Zij heet niet zo oud te zijn als haar stadgenoot en wisselt ook minder vaak van garderobe maar ze heeft een veel mooiere kerk om zich heen.

Montségur, 10 augustus 2010, vergeefs aangeklopt, ik ga het deze zomer nog eens proberen.

Ax-les-Thermes, 14 augustus 2010, weer die wereldbol met slang.

Diverse vrouwelijke heiligen in het kerkje van St Martin tussen het gebergte van Carlit en Dorres, 17 augustus 2010.

Notre Dame de la Cerdagne, Mare de Déu de la Sacristia, Patroness of Puigcerda, Mare de Déu de la Llet (Mother of God of the Milk), 18 augustus 2010, zij draagt vele namen en zou oorspronkelijk uit Hix komen 8 km verderop, maar aan de andere (Franse) kant van de grens.

Notre Dame d’Err, 18 augustus 2010, wordt nadrukkelijk een Zwarte Madonna genoemd. In deze regio lijkt dat een eretitel voor een belangrijk en veel vereerd Mariabeeld. Het is een oud beeldje, wellicht wat ongelukkig gerestaureerd, ze huist in een kerk naast de kerk:

Nog zo’n mooi kerkje; Santuaire de Belloch, wat mooie plek betekent. Hier huisde de Notre Dame de Belloch, hoog op mijn lijstje van te bezichtigen Zwarte Madonna’s.

Een onverwachte Zwarte Madonna in de Santuaire de Belloch, 19 augustus 2010.

Copie van Notre Dame de Belloch, in de kerk in Dorres, 19 augustus 2010.

Geen Zwarte Madonna, wel volop in de aandacht van twee mannen, vader en zoon. Zij konden de camera van hun mobieltje niet bedienen, dat mocht ik voor ze doen. Ik begreep dat deze Vrouwe was verschenen aan zieke vrouw/moeder en daarmee genezing of verzachting bracht.

Notre Dame de Belloch, Dorres, 19 augustus 2010. Prachtig beeldje met een wonderlijk grote hand. Beperkte bezichtigingsmogelijkheden. Wachten dus, of terugkomen. Lastig als je te voet gaat, maar heel erg de moeite waard.

En deze stond daar ook nog in de zijkapel van Notre Dame de Belloch.

Notre Dame de Font Romeu, 19 augustus 2010, net als Notre Dame de Vassiviere wordt deze Madonna aan het begin van de zomer naar haar verblijf wat hoger in de bergen gebracht en aan het eind van de zomer weer in processie naar beneden gebracht.

Mare de Déu de Núria, 21 aug 2010. Zij wordt de koningin van de Pyreneën genoemd en is te bezoeken in een prachtige vallei hoog in de bergen. Dankzij het tandradbaantje wordt zij ontzettend goed bezocht en tot op de dag van vandaag wordt zij aangeroepen om gezonde zwangerschappen te bewerkstelligen.

Mare de Déu de Montgrony, 22 augustus 2010. Een andere mooie ‘bruine’ Zwarte Madonna op een afgelegen plek in de bergen. Niet zo afgelegen dat er geen mensen komen, aan de kaarsen te zien wordt ze goed bezocht.

Ze huist daarbij ook wel op een hele mooie plek.

Zicht vanaf het terras van het hotel bij de Mare de Déu de Montgrony.

Santuari de la Mare de Déu de Montserrat, 28 augustus 2010.

Zondagsmis in het Santuari de la Mare de Déu de Montserrat, 28 augustus 2010.

Mare de Déu de Montserrat, 28 augustus 2011.

en in het museum van Montserrat:

en nog oudere vrouwelijke vereringsfiguurtjes:

en ja

Mare de Déu de Montserrat, 29 augustus 2010.

Notre Dame des Miracles de Orleans, 18 juni 2010, een druk bezochte Vierge Noir

Notre Dame de Cléry in Cléry-Saint-André, 19 juni 2010, houten beeld uit de 17e eeuw Het verhaal gaat dat het oorspronkelijke Zwarte Madonna beeld rond 1280 was gevonden doordat een os bij het ploegen niet meer van zijn plaats week.

Decize (Nievre), 28 juni 2010, the crypt of Church of St. Are, N-D de Sous-Terre, 16 C.Tenminste dat lees je dan in de boeken en op internet, in werkelijkheid is er niets te zien en weet ook de lokale geestelijke van niks. Maar wel bijna in het land van de Auvergni.

Zwarte Madonna in Moulins, 30 juni 2010, maar niet de Zwarte Madonna van Moulins.

Er zouden minstens drie Zwarte Madonna’s zijn in Moulins, deze staat in het museum.

ook niet Zwart, maar net als die andere wel zo’n typische naieve Madonna met kind die je in de Auvergne veel tegenkomt

De beroemde Notre Dame de Moulins, 30 juni 2010, in een afgesloten ruimte tegenover de beroemde triptiek van Moulins, alleen te bezichtigen onder begeleiding, fotograferen verboden, kaarsje opsteken kan daar niet.

Vierge Noir de Cusset, 3 juli 2010, bijna vergeten in een bijstadje van Vichy, voor het eerst heel alleen alle tijd bij een Auvergne Vierge, gezicht is origineel en ooit van de hugenoten gered door een bakkersdochter.

Notre Dame des Malades, Vichy, 3 juli 2010, in de kerk van St Blaise, origineel hoofd op nieuw beeld, geen kind, zij heeft de handen vrij voor het genezen van de zieken.

Vierge des Croisades, Thuret, 4 juli 2010, in het zeer druk bezochte magisch bedevaartkerkje van het gehucht Thuret, de meeste pelgrims zien haar niet staan, veel aandacht voor de lokale heilige St Bénilde en voor een Vierge de Lourdes.

Notre Dame du Marthuret de Riom, 5 juli 2010

Vierge Noir de Marsat, 5 juli 2010, achter een ijzeren hek beveiligd, ze is prachtig in zwart en goud

Notre Dame du Vignal, Gerzat, 4 juli 2010, kleine replica met heel veel goud eromheen

Notre Dame du Port, Clermont Ferrand, 5 juli, in de crypte van de prachtige Notre Dame du Port

Notre Dame de la Bonne Mort, Clermont Ferrand, 6 juli 2010, te zien in de grote kathedraal, verboden te fotograferen, ze lijkt nogal op de Vierge Noir van Marsat

Clermont Ferrand, Musé d’Art Roger-Quillot, 7 juli 2010

Vierge Noir de Royat, 8 juli 2010, onbekende Vierge Noir die je vindt door gewoon de kerk even binnen te wandelen

Royat, Vierge, 8 juli 2010, in dezelfde kerk

Royat Vierge, 8 juli 2010, en nog één

Source d’Orcival pres d’Orcival, 9 juli 2010, bij de bron op de heuvel, uitkijkend op de kerk van Notre Dame d’Orcival

Notre Dame d’Orcival, 9 juli 2010, met de fameuse quote van Begg “……I asked the propietress of the souvenir shop opposite the church why she is called black. The answer, in a tone which brooked no further cross-examination, was ‘Because she is.'”

Vierge de St Floret, 10 juli 2010, in een kapelletje op de oude brug

La Vierge Noir a l’enfant de Francis Fabrion, 10 juli 2010, in het kerkje van Tourzel-Ronzieres waar de deuren openstonden en een prachtige hinkelbaan op de kerkvloer me naar binnen lokte

Notre Dame de Ronzières, 10 juli 2010, was ooit zwart maar is opnieuw gekleurd, ze lag eigenlijk niet op de route maar ik heb er een dagtocht aan besteed terwijl ik wachtte op een pelgrimsgast

Notre Dame du Mont Cornador a St Nectaire, 11 juli 2010, wordt in de Auvergne ook beschouwd als een zwarte Madonna, met een mooie naar binnen gekeerde blik

Notre Dame de Vassivière, 12 juli 2010, indrukwekkend niet door haar schoonheid maar door de plek, zij wordt aan het begin van de zomer in processie naar het kerkje hoog in de bergen gedragen, een priester is daar dan de hele zomer, een traditie die is ingesteld om te voorkomen dat oude heidense rituelen op deze plek weer zouden plaatsvinden

Vierge Noir de la Source de Vassivière, 12 juli 2010, in het kappelletje dat om de bron van Vassivière is heengebouwd.

Notre Dame de Meymac, 16 juli 2010, de Egyptische wordt ze wel genoemd, van de plaatjes lijkt ze heel bijzonder, in het echt vond ik haar vooral raar, wel fascinerend met al die kleuren en die gekke tulband, maar lang niet zo bijzonder als veel van die andere Vierges Majesté’s in de Auvergne

Icoon de la Vierge, Aubazines, 21 juli 2010, in een Grieks-Orthodox kerkje in Aubazines

Copie de la Vierge de Rocamadour a l’Hospitalet, 23 juli 2010, Rocamadour was ooit het belangrijkste Maria-bedevaartsoord van Europa, drommen pelgrims werden opgevangen in l’Hospitalet, op nog geen half uur lopen van de beroemde Vrouwe van Rocamadour zelf

Iconografische versie van Notre Dame de Rocamadour

Notre Dame de Rocamadour, 23 juli 2010

Vrouwe van Frieswijck, 3 mei 2011, dankzij de tip van Gera

ergens tussen Arnhem en Nijmegen, 5 mei 2010

Vrouwe van Kevelaer, 8 mei 2010, bidprent achter glas en nauwelijks te zien, kopie van O.L.V. van Luxembourg, Troosteres der bedroefden.

Maria in der Kupfergasse, Köln, 11 mei 2010

Kreuzbergkapelle bei Altenahr, 14 mei 2010

Sankt Jost Mühle bei Langenfeld, 16 mei 2010, in het kerkje van St Jost

Schwarzen Mutter Gottes St Jost beim Brunnen im Wald Langenfeld, 16 mei 2010

Wallfahrtskapelle Bildchen bei Rittersdorf, 19 mei 2010, toevallig tegenaan gelopen

Bildchen bei Rittersdorf, 19 mei 2010, de Wallfahrtskapelle is ook om 7 uur ‘s avonds gewoon open

Onderweg naar Neuerburg, 20 mei 2010

Neurerburg, Schwarzen Muttergottes im Baum, 21 mei 2010

Schwarzbildchen Neuerburg, 21 mei 2010, in de resten van een boom en achter glas

in een kerkje in Rodershausen, Eiffel

In de buurt van Orval, Belgie, 27 mei 2010

Vlakbij (Notre Dame de) Orval in het bos, 27 mei 2010

Notre Dame de Orval, 27 mei 2010, indrukwekkend groot Mariabeeld dat Egyptisch aandoet.

tussen Orval en Avioth, 28 mei 2010

tussen Orval en Avioth, 28 mei 2010

tussen Orval en Avioth, 28 mei 2010

Notre Dame d’Avioth, 28 mei 2010, ze was ooit zwart maar is ‘gerestaureerd’ naar blank met blos

buiten op de basiliek van Avioth, 28 mei 2010

binnen in de Basiliek van Avioth, 28 mei 2010, geen Madonna maar wel een mythisch vrouwsfiguur?

Vigneuil-sous-Montmedy, 29 mei 2010, drie op een rij

Halles-sous-les-Côtes, Vierge de Montserrat (copy), 30 mei 2010, gevonden dankzij een ontmoeting met Hervé die vaker pelgrims helpt met een maaltijd of een overnachting

Halles-sous-les-Côtes bois, 30 mei 2010, ook hier een bron in het bos aan de Vierge Noir gewijd

Ancien abbaye d’Andecy, 6 juni 2010, in een nis in de buitenmuur, hoog genoeg om tegenop te kijken

in de buurt van St Léger des Aubées, 12 juni 2010

Chartres, Notre Dame du Pilier, 13 juni 2010,

Bij de Notre-Dame du Pilier, 13 juni 2010, kijk wat er gebeurt na de flits

Chartres, Notre Dame de sous terre, 14 mei 2010, het houten beeld in de crypte van de kathedraal van Chartres

Een jaar geleden ging ik op pad,

om een heel eind te lopen en, al lopend, een heleboel zwarte Madonna’s te bezoeken.

Het heeft me veel gebracht, meer dan ik had durven hopen:

• nog meer liefde voor het lopen

• verdiepte vriendschappen met vrienden die met me meegewandeld of meegeleefd hebben

• mooie ontmoetingen met mensen die ik niet eerder kende; mensen die me in mijn hart geraakt hebben

• prachtige ontmoetingen met dieren

• een innerlijke vrede met het gegeven in mijn leven dat mijn lief en ik geen kind op deze wereld groot brengen

• een gevoeld contact met het wezen dat bij ons had willen komen, en dat wij graag bij ons hadden willen laten komen, daarmee ook vrede met het feit dat ze wel/niet/wel/niet/wel uiteindelijk niet gekomen is

• een andere zielegesteldheid; lichter, opener of gevoeliger, ik durf niet met zekerheid te zeggen wat, maar wel dat

• ontlading en oplading bij vele van de Zwarte Madonnabeelden of bij de Zwarte Madonna plekken

• een ander verstaan van de Zwarte Madonna:

Zij waakt over de

poort tussen

deze en andere

werelden. Ze

geeft en neemt

leven. Ze kan

ook boodschappen

doorgeven van

de ene naar de

andere zijde, ook

van jezelf voor

jezelf, noem het

je onbewuste of

dat wat je jezelf

toe zou wensen

van de andere

kant. Zo is ze

voor mij.

Teutoburgerwald; Hermannshöhenweg, dat klinkt niet als de meest exotische wandelbestemming. Wel exotischer dan de dwingeloerheide of de veluwe. Het is ook het dichtsbijzijnde gebied met bergjes. Je kunt er klimmen, routes met een touwlengte van maximaal 25 meter.

Mijn klimspullen zijn thuis gebleven. Mijn lief niet. Die wandelt samen met me over de Hermannshöhenweg.

De eerste dag zijn gehoopte pauzeplekken gesloten. In café, restaurant en hotel worden geen wandelaars verwacht in deze tijd van het jaar. De rugzak is gelukkig ruim gevuld; brander, pan, mokken, cup-a-soup. De soep wordt wel warm, maar wij worden koud. De tijd van het jaar is niet alleen ongunstig om horeca te bezoeken maar ook  om buiten stil te zitten.

Later op de dag vinden we een ouderwetse rustplaats; de kerk van Bevergern. Hier, en ook in het Ruhrgebied en de Eiffel weten ze nog hoe het hoort. Ook een kleine dorpskerk is open, voor wie wil bidden, een kaarsje wil opsteken of een andere reden heeft om even in de kerk te zijn. In Nederland, België en Frankrijk is dat wel anders. Als ik er naar vroeg in Frankrijk kreeg ik te horen dat dieven hun slag slaan als kerken zonder toezicht open zijn. Misschien wordt er minder gestolen in Duitsland. In de St Marienkirche in Bevergern lijkt men er niet bang voor te zijn terwijl er toch een paar Mariabeelden van honderden jaren oud in de kerk te vinden zijn.

Eén Maria staat op een slang die weer op een wereldbol ligt. In beeldtaal krijgt de onbevlektheid van de moeder Gods een ander accent. We worden verondersteld de slang te kennen vanuit Genesis, het verhaal van de erfzonde. Ook Eva was onbevlekt, totdat de slang, op zijn beurt gestuurd door de duivel, haar wist te verleiden. Adam at ook van de appel, en sindsdien zijn alle nakomelingen van Adam en Eva, en volgens de bijbel zijn dat alle mensen, getekend door de zonde die ze van hun voorouders hebben overgeërfd. Maar niet Maria, zij houdt de slang eronder. De duivel heeft haar niet kunnen veroveren om haar te laten zondigen. Zo krijgt onbevlekt een andere betekenis dan de vraag of er wel of niet een fysieke vader in het spel is.

Een ander Mariabeeld in de kerk heeft minder symbolen eromheen maar is als beeld zelf krachtiger dan de Madonna op de slang:

Een Maria met haar overleden zoon in haar armen. Kunstgeschiedkundigen noemen dat een pietà, een woord dat van de Italianen is overgenomen. De meest beroemde pietà’s zijn ook in Italie te vinden. Er is een hele mooie pietà van Michelangelo te zien in Rome. Helaas staat die  in de Sint Pietersbasiliek, een groot, pompeus en donker bouwwerk. Deze pietà van Bevergern staat in een sympatiek klein dorpskerkje. Haar eenvoud past bij het gebouw om haar heen. Wat mij opvalt is haar donkere gezicht. Is ze met opzet zo bruin gemaakt door de kunstenaar? Of is dit zo’n voorbeeld van een toevallig wat donker uitgevallen Maria, waar de mensen dan aan gaan wennen, en wat gaandeweg een donkere Moeder Gods wordt?

Vorige week heb ik per toeval mijn Maria-bedevaarts zoektocht voortgezet. Mijn lief wilde werk van Janpeter Muilwijk zien, waarvoor we naar galerie Jacoba Wijk reden in Wehe den Hoorn. De tomtom leidde ons over boerenstraatwegen en door dorpjes in het noord groningse landschap.Terwijl we door zo’n dorpje reden zag ik in een flits een kerkdeur open staan. “Daar wil ik naar binnen”, dacht ik en zei ik, maar we reden eerst door naar de galerie die maar 5 kilometer daarvandaan lag. Er was niet veel werk te zien van Janpeter Muilwijk, maar wat er hing was prachtig.

Een van de werken op het tentoonstellingslijstje heette ‘zwarte madonna’, dus wij gingen alle zalen nog een keer langs. Helaas, het hing er niet meer. Het was de laatste dag van de tentoonstelling. De ‘zwarte madonna’ was meegegeven aan klanten, op zicht, en waarschijnlijk verkocht. Wel liet de galeriehoudster ons zien hoe het beeld eruitziet, dit is een internetpagina waar het op te vinden is.

Blij dat we mooi werk hadden gezien en teleurgesteld dat we de ‘zwarte madonna’ niet hadden gezien reden we terug. Voor ik er erg in had was ik alweer langs het kerkje gereden, omkeren dus, want ik wilde perse even kijken. De deur was nog steeds open en bij binnenkomst was meteen duidelijk dat we een katholiek huis binnenstapten. Een veelheid aan beelden en versieringen; een in het oog springend beeld van Maria, met veel goud boven en achter haar;

daarnaast verschillende Christus-afbeeldingen, een paar minder bekende heiligen en een beeld van St Anna met Maria als klein meisje.

Volgens zwarte Madonna specialist Ean Begg hoort St Anne een beetje bij de Zwarte madonna’s; op heel veel plaatsen waar een zwarte Madonna te zien is ook een beeld van St Anne te vinden, wat ik met eigen ogen heb mogen zien in zuid- en midden Frankrijk en Catalonie. De Madonna in dit kerkje is echter verre van zwart. Ze doet denken aan de ietwat kitsche Madonna-beelden die je in zuid-Spanje tegenkomt en dat is niet vreemd want het beeld is gemaakt door een beeldhouwer uit Andalusie (Miguel Bejarano Moreno). Wel vreemd is het om zo’n beeld tegen te komen in noord Nederland. Ook vreemd is het feit dat het kerkje in een paar jaar tijd een heus bedevaartoord geworden is. Op deze plek staat vanaf de 13e eeuw een (katholieke) kerk, maar het huidige bouwwerk dateert van 1858, deed dienst als nederlands hervormde kerk en is pas sinds 2001 in katholieke handen.

Het lijkt erop dat het dramatische en barokke beeld van Onze-Lieve-Vrouwe van de besloten tuin de bedevaart heeft doen ontstaan. Haar gezicht is bedroefd en ze heeft tranen op haar wangen. Ze heeft een schone witte zakdoek in de hand, die door pelgrims is meegebracht, door de kluisbroeder in haar hand gelegd en weer meegegeven aan de volgende pelgrim die een witte zakdoek komt brengen. Op deze wijze vragen de pelgrims steun aan deze vrouwelijke middelaarster tot God en vertrouwen ze haar hun pijn en zorgen toe. Het boekje* over de kluis- en bedevaartkapel Onze-Lieve Vrouwe van de besloten tuin verhaalt dat in eerste instantie vooral Spanjaarden en Zuid-Amerikanen op bedevaart kwamen, maar dat dat zich al snel uitbreidde, en dat daarbij opvalt “dat het aantal bedroefde vaders en moeders groot is.” De thema’s waar het dan om gaat zijn een kind verliezen, ernstige ziekte of andere zware problemen. In dit opzicht hoort dit bedevaartsoord heel erg bij de vele zwarte Madonna’s die ik op mijn wandeltocht bezocht heb. Het past ook helemaal bij mijn voorbije pelgrimstocht dat ik hier graag een kijkje wilde nemen, en dat we, eenmaal binnen, een kaarsje opstaken voor het kind dat we graag hadden gekregen. Het kerkje, en vooral het beeld van de huilende Madonna van de besloten tuin nodigt daar toe uit. Vanuit die ervaring is het weer helemaal niet vreemd dat hier misschien wel het jongste bedevaartsoord van Nederland is  ontstaan.

internet-deur-naar-Onze-Lieve-Vrouwe-van-de-besloten-tuin

* Kluis- en bedevaartkapel Onze-Lieve Vrouwe van de besloten tuin Warfhuizen, Schnell/Steiner (ISBN 978-3-7954-6797-5)

Op de 120e dag van mijn tocht, 28 augustus, word ik wakker naast het klooster Santa Cecilia.

 Ik ben dan al op de berg van Montserrat en heb nog een laatste paar uur te lopen.

Als ik afdaal naar het klooster luiden de klokken …

ben er …

de mis is al begonnen, dat kleine verlichte stuk boven het altaar is de kapel van de zwarte Madonna

net als in Nuria, is ze te zien door glas vanuit de kerk, en kun je er naar toe via een trap, om haar van dichtbij te begroeten, niet tijdens maar wel na de mis,

de fotoserie hieronder is gemaakt de volgende ochtend vroeg na de lauden

n groet aan jullie lezers/ volgers,

dank voor alle meeleven, reacties en goede wensen

deze heb ik allemaal voor jullie opgestoken

ik blijf nog een paar dagen in het pelgrimshuis van het klooster om af te sluiten